θερμοκήπιο

Στεγασμένος και περιφραγμένος χώρος με προορισμό να προφυλάξει από το χειμερινό ψύχος τα καρποφόρα και καλλωπιστικά φυτά που δεν αντέχουν στην ύπαιθρο ή για να εξασφαλίσει τεχνητά για μερικά τροπικά είδη οικολογικές συνθήκες όμοιες με εκείνες που επικρατούν στις χώρες της καταγωγής τους. Τα θ. μπορεί να έχουν στέγη μονόριχτη ή δίριχτη. Τα πρώτα προσανατολίζονται συνήθως προς τα Ν, ενώ τα δεύτερα από τα Α προς τα Δ, έτσι ώστε να φωτίζονται περισσότερες ώρες. Τα θ. αποτελούνται συνήθως από έναν περιφερειακό βασικό τοίχο, μερικές φορές αρκετά ψηλό, πάνω στον οποίο στηρίζεται ο σιδερένιος ή ξύλινος σκελετός με τα τζάμια. Στο εσωτερικό, επιμήκεις λεκάνες, τραπέζια κλπ., συχνά σκεπασμένα με χώμα ή άμμο, φέρουν τις γλάστρες, τις πήλινες λεκάνες σποράς κλπ. Η κυκλοφορία του αέρα επιτυγχάνεται με το άνοιγμα παραθύρων, ενώ η σκίαση εξασφαλίζεται με γρίλιες, ψάθες ή με ασβέστωμα των τζαμιών. Κάθε θ. πρέπει να έχει και να διατηρεί με ακρίβεια, ανάλογα με τους σκοπούς για τους οποίους προορίζεται, έναν ορισμένο βαθμό θερμοκρασίας και υγρασίας. Γι’ αυτό είναι εξοπλισμένο με εγκατάσταση θέρμανσης, θερμόμετρα προειδοποιητικά των απότομων αλλαγών της θερμοκρασίας, λεκάνες για την υγρασία και ένα καλό υγρόμετρο. Ανάλογα με τη θερμοκρασία που αναπτύσσουν και διατηρούν, διακρίνονται σε θ. χαμηλής θερμοκρασίας, εύκρατα και τροπικά. Τα θ. χαμηλής θερμοκρασίας έχουν κύριο σκοπό να προστατεύουν τα φυτά (αζαλέες, γαρίφαλα, γεράνια, γαρδένιες, κυκλάμινα) από το παρατεταμένο χειμερινό ψύχος. Αρκεί γι’ αυτό η θερμοκρασία να μην κατεβαίνει κάτω από το μηδέν ή καλύτερα να κυμαίνεται περίπου στους 3-4°C, ώστε να απομακρύνει τον κίνδυνο από μία απρόβλεπτη παγωνιά. Για την καλλιέργεια οπωροφόρων δέντρων, ειδικότερα εσπεριδοειδών, χρησιμοποιούνται ειδικοί τύποι θ. χαμηλής θερμοκρασίας. Σε μία μορφή σκεπαστού κήπου καλλιεργούνται επίσης σε γλάστρες ή στο έδαφος, φυτά των θερμών τροπικών χωρών. Τα τροπικά και εύκρατα θ. προορίζονται για άνθη και φυτά των τροπικών κλιμάτων. Στα πρώτα, ο θερμός αέρας είναι πολύ υγρός και διατηρείται στους 20-30°C, όπως απαιτούν οι βρομελιίδες, οι μαραντίδες, οι ορχιδίδες και άλλα είδη κοινής προέλευσης. Στα εύκρατα θ. βρίσκουν θέση τα φοινικοειδή, οι δράκαινες και άλλα μεγάλα παρόμοια φυτά, που απαιτούν μικρότερη υγρασία και χαμηλότερη θερμοκρασία (12-20°C). Εκτός από αυτά υπάρχουν και ειδικά θ., κατάλληλα για πολλαπλασιασμό και ταχεία καλλιέργεια (φορτσάρισμα). Σε αυτά δημιουργούνται ποικίλες συνθήκες σε διάφορες θερμοκρασίες. Για τη γρήγορη καλλιέργεια ανθών και λαχανικών, έχουν διαδοθεί πολύ τελευταία τα κινούμενα θ. που, εκτός από το πλεονέκτημά τους να συναρμολογούνται για να μεταφέρονται εύκολα, προστατεύουν τις καλλιέργειες απευθείας στην ύπαιθρο. Θ. του είδους χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στην Ιεράπετρα για την παραγωγή χειμερινής ντομάτας. YΠΟΔΕΙΓΜΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΧΑΜΗΛΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Τα θερμοκήπια χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια λουλουδιών, γιατί παρέχουν τη δυνατότητα να υπάρχουν άνθη σε όλες τις εποχές του έτους.

* * *

το

(γεωπ.) κατασκευή ειδικά σχεδιασμένη είτε για την προστασία τών ευαίσθητων φυτών από το ψύχος ή τις υψηλές θερμοκρασίες είτε για τον εξαναγκασμό τών φυτών σε πρώιμη βλάστηση ή ανθοφορία κάτω από τεχνητές συνθήκες περιβάλλοντος.

[ΕΤΥΜΟΛ. < θερμ(ο)-* + -κήπιο (< κήπος), πρβλ. ανθο-κήπιο. Απόδοση στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. γαλλ. serre. Η λ. μαρτυρείται από το 1856 στο Γαλλοελληνικόν Λεξικόν τού Σκαρλάτου Βυζαντίου].